  |
|
MALARSTWO JANUSZA SZPYTA Syzyf, 1996 r. olej/płótno 120x100cm Urodzony 8 czerwca 1960 roku w Lubaczowie. W latach 1979 - 1981 studiował na Wydziale Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach w pracowni prof. Jerzego Dudy Gracza, następnie na Wydziale Malarstwa Akademi Sztuk Pięknych w Krakowie (w latach 1981 - 1984). W 1983 roku wraz z Piotrem Naliwajką i Leszkiem Żegalskim tworzy "Grupę Trzech", zwaną też "Tercetem Nadętym". Grupa ogłasza manifesty artystyczne w wydawanej przez siebie gazecie " Bengal". W dorobku artystycznym posiada ponad 40 wystaw indywidualnych i udział w 27 wystawach zbiorowych. Ważniejsze wystawy indywidualne: Ważniejsze wystawy zbiorowe: O jego twórczości pisały . m.in. *** Twórczość Janusza Szpyta nie może pozostawić nikogo obojętnym. Choć wydaje się, że w malarstwie realistycznym wiele już powiedziano, okazuje się, że wciąż realizm potrafi znakomicie się obronić. Zwłaszcza zaś wtedy, gdy aż do bólu mówi nam prawdę o świecie, gdy przekraczając nawet czasem granice naturalizmu, ujmuje naszą rzeczywistosc. Janusz Szpyt jest prawdziwą osobowością w polskim malarstwie współczesnym. Daleki od skłaniania się ku estetyzmowi, maluje głównie akty, akty w sensie dosłownym, lecz też metaforycznym. Artysta ukazuje bowiem nie tylko fizyczną nagość swoich modeli, ale także ich psychikę, artykułując tym samym wytęsknioną przez filozofów prawdę. Można by porównać to bardzo własne malarstwo z twórczością Luciana Freuda, wnuka wielkiego Zygmunta i można się zastanowić na ile psychoanaliza jest pomocna w odbiorze tej twórczości. Bez wątpliwości natomiast obrazy Janusza Szpyta są owocem znakomitej znajomości tajników malarskiego warsztatu i niezwykle bacznej obserwacji świata. Katarzyna Napiórkowska *** Janusz Szpyt - artysta malarz związany z Lubaczowem, swoją twórczością artystyczną wyszedł poza granice środowiska. Poetycka wyobraźnia artysty, niezmiernie żywa i szokująca, sprawia, że jego obrazy wydają się ciągle świeże i autentyczne, wciąż zaskakują, ani przez chwilę nie nużą. Swoją twórczością zainteresował wymagające środowiśko krytyków sztuki w kraju za granicą, włąścicieli poważnych galerii, koneserów sztuki. Jego malarstwo należałoby lokalizować w kręgu zbliżonym do realizmu egzystencjalnego, przedmiotem którego jest dążenie do wiernego odtwarzania rzeczywistości poprzez odsunięcie piękna formalnego na rzecz prawdy psychologicznej. Realizm egzystencjalny jest też wyrazicielem rzeczywistych stosunków, dokumentatorem spraw ludzkich: lęków, uczuć i religijności człowieka, jego braku perspektyw i jego nadziei. Podstawowym motywem twórczości malarskiej Janusza Szpyta jest ludzkie zmaganie się z losem, a realistyczny sposób potraktowania formy wydaje się tylko pretekstem do ukazania rzeczy i spraw w wymiarze ponadczasowym. Jego obrazy budowane są nastrojem zadumy, refleksją o przemijaniu, melancholią pozbawioną ckliwości i sentymentalizmu. Fascynacja malarstwem starych mistrzów: Carayaggiem, Goyą, La Tourem, pozwala artyście wprowadzić do swoich dzieł światło, nastrojowość, ciszę i intymność. By spotęgować sugestywność podnieść ekspresję cytatów z innych epok, wtłacza je w nowo kreowane fragmenty współczesności, ukazując rzeczywistość w szokujących zestawieniach personalnych pod postacią konkretnych ludzi z otoczenia artysty. W poszukiwaniu prawd uniwersalnych pochyla się nad tajemnicą ludzkiego istnienia, sięga do obszaru sacrum. Każdy obraz Szpyta to dramat, którym artysta stara się jak najgłębiej wstąpić do wnętrza człowieka, wstrząsnąć nim i jego problemami. W swoich obrazach porusza problemy odwieczne towarzyszące ludziom: narodziny, życie, miłość i śmierć. Religijność, a zwłaszcza pewna tajemniczość Absolutu ma podstawowe znaczenie w jego twórczości. W tajemnicy Stwórcy składa on swoje pragnienia. W jego wstrząsającej relacji malarskiej z domów dla obłakąnych widzimy ludzi zmęczonych do ostateczności dźwiganiem życia. Artysta broni dramatycznie tego co stanowi istotę ludzkiej godności człowieka, wyraża swój protest przeciw sprowadzaniu ludzkości do pozycji rzeczy. Pragnie ukazać świat, w którym człowiek - realizując swe społeczeństwo przez odniesienie do prawdy, dobra, piękna - upadł na samo dno, gdzie dobro zmieszane ze złem zmusza do gorzkiej zadumy i refleksji nad egzystencją człowieka na ziemi. Swój własny, odrębny świat sztuki artysta tworzy za pomocą silnych akordów barwnych, zmysłowego, doprowadzonego do perfekcji rysunku, wirtuozerii pędzla, wyrafinowanychh odcieni barwnych, stopionych w jedną harmonijną całość. Silny, wibrujący koloryt, wyczucie walorów dekoracyjnych, nieoczekiwanych zestawień i kontrastów, umiejętność odbioru otaczającej rzeczywistości, czyni go malarzem wytwornym, budzącym zachwyt i respekt, ale także protest i niechęć. Stanisław R Makara |
