JERZY NOWOSIELSKI
Wystawa przekrojowa prac prof. J. Nowosielskiego - 41 obrazów
olejnych z całego życia artysty.
Wernisaż 3 czerwca 2002 roku o godz. 17.00
Wystawa trwa do 28 czerwca 2002 r.
Galeria czynna 10.00-18.00 pon - pt
8 czerwca (sobota) galeria czynna 10.00-18.00
 
Wystawa zorganizowana przy współ-
pracy galerii Starmach. Sponsorzy wystawy: miasto Chorzów, Fosa, Warta. Sponsorzy
wernisażu restau- racja Bryka - Chorzów, sklep Wina Świata, Agencja
Filmowo-Usługowa PROFILM
Jerzy Nowosielski należy bez
wątpienia do grona najwybitniejszych malarzy polskich. Jego twórczość nie mieści się
w ramach żadnego określonego kierunku czy stylu, stanowi zjawisko unikalne. Ta
niezwykła indywidualność mogła się ukształtować tylko w tej części Europy - na
styku tradycji bizantyjskiej ikony i zachodnioeuropejskiej awangardy. Rozgrywa się ona na
obszarze podstawowych i pierwotnych dla sztuki rozstrzygnięć. Zanurzona w
rzeczywistości świeckiej, sięga sfery sacrum. Dzieli niemodne dziś przekonanie o
możliwości zmierzania - poprzez płaszczyznę płótna - ku transcendencji. Niesie
nadzieję i otuchę płynącą z głębokiego rozumienia i przeżywania chrześcijaństwa.
Malarstwo Nowosielskiego sytuuje się pomiędzy tradycją i nowatorstwem, naturalizmem i
abstrakcją, codziennością i metafizyką. Nowosielski to zarówno aktywny uczestnik
powojennych batalii o nową sztukę, współzałożyciel jednego z najbardziej znaczących
ugrupowań awangardowych - Grupy Krakowskiej, jak i przeniknięty mistyczną aurą
prawosławia pokorny rzemieślnik, twórca świętych wizerunków. Swą artystyczną
inicjację Nowosielski zawdzięcza z jednej strony wczesnemu poznaniu sztuki nowoczesnej,
ekspresjonizmu, postimpresjonizmu, Utrilla, Modiglianiego, z drugiej - ujrzanemu właśnie
przez pryzmat dokonań zachodnioeuropejskich awangard dziedzictwu staroruskiej ikony. Na
jego edukację artystyczną składają się zarówno okupacyjne studia w krakowskiej
Kunstgewerbeschule i uczestnictwo w formującej się wtedy Grupie Młodych Plastyków, jak
też czteromiesięczny okres nowicjatu w Ławrze Świętego Jana Chrzciciela pod Lwowem.
Nowosielski jest jednym z nielicznych twórców, którzy z równym powodzeniem i
maestrią uprawiają równocześnie malarstwo abstrakcyjne i figuratywne. Tym niemniej
sztuka krakowskiego artysty stanowi rzadki przykład ogromnej harmonii i jedności
wewnętrznej. Chociaż, jak przyznaje sam Nowosielski, odmienność tych dwu sposobów
obrazowania, dwu instynktów widzenia była, w początkach jego artystycznych poszukiwań,
źródłem konfliktów i niepokojów. Ten artystyczny problem został rozwiązany przez
odwołanie do tradycji ikony. To właśnie w ikonie te dwie, jak się okazuje, pozornie
tylko sprzeczne tendencje "spotykają się na jednej płaszczyźnie, w jednakowych
proporcjach, w jednakowym, jeśli można się tak wyrazić, stężeniu. W ikonie
abstrakcja istnieje tak samo jawnie jak iluzja postaci czy obecność mistyfikacji
przedmiotu."
W oparciu o tradycyjną formę ikony - abstrahując jednak od anegdoty i gotowych
schematów - wypracował Nowosielski specyficzne ujęcie przedmiotów i przestrzeni, kanon
ludzkiej postaci, który zastosował do opisania współczesności. Tym sposobem artysta
uzyskał efekt osobliwego nadrealizmu, stworzył opartą o umowne znaki, syntetyczną
wizję rzeczywistości metafizycznej. Swoje związki z ikoną Nowosielski tłumaczy
stwierdzeniem, iż jest ona uniwersalnym "malarskim sposobem organizowania wizji
człowieka, twarzy ludzkiej, ciała ludzkiego w taki sposób, aby jak najwięcej
elementów cielesnych rzeczywistości przenieść na wyższe piętra świadomości
duchowej człowieka". Malarstwo Nowosielskiego jest zatem wciąż na nowo
podejmowaną próbą, by rzeczywistość ziemską, rzeczywistość ubogą i marną,
podnieść do najwyższej harmonii, by ją poprzez piękno uświęcić. By infernalnemu
chaosowi materialnego świata przywrócić utracony porządek, którego źródło tkwi w
boskiej mocy i potędze. Przypisaną przez Nowosielskiego funkcję epifaniczną może
pełnić każdy rodzaj malarstwa - martwa natura czy pejzaż, akt czy scena we wnętrzu.
Jak mówi artysta: "Najbardziej istotną cechą mojego programu malarskiego jest to,
że nie rozdzielam sfer sacrum i profanum".
Hiera-tyczne obrazy Nowosielskiego sytuują się często na pograniczu figuracji i sztuki
nieprzedstawiającej, przedmiotowość jednak rzadko w nich zanika. Nie można nie
dostrzec, że to właśnie lekcji abstrakcji, Nowosielski zawdzięcza niezwykłą
umiejętność redukowania rzeczywistości do podstawowych, oczyszczonych z
przypadkowości elementów, co w końcowym efekcie daje tą bezbłędną, kolorystyczną i
przestrzenną kompozycję charakterystyczną dla tak wielu płócien mistrza. Mimo, iż
artysta z reguły porusza się w obszarze tradycyjnej tematyki malarskiej (martwa natura,
pejzaż, portret, akt) jego dzieła nie są konstru-owane arbitralnie; sztuka podlega
nieustannej ewolucji w ciągłym dialogu tradycyjnych konwencji malarskich z subiektywną
wizją rzeczywistości i współczesną formułą zapisu wizualnego.
|
|
